Cảnh báo sạt lở bờ sông Pô Kô ảnh hưởng đường Hồ Chí Minh

Nguy cơ “nuốt đường”

Sông Pô Kô bắt nguồn từ vùng núi Trường Sơn, chạy suốt qua huyện Đăk Glei, Ngọc Hồi, Đăk Tô, Đăk Hà, Sa Thầy và thành phố Kon Tum rồi đổ vào sông Đăk Bla trước khi hoà vào dòng Sê San.

Bao đời nay, người dân sống dọc sông, dựa vào sông để mưu sinh và sông giúp người dân thu hoạch cá, tôm, cung cấp nước tưới, phù sa cho cây trồng.

Những năm gần đây, với việc rừng bị tàn phá, sông Pô Kô mùa hạn thì có lúc chỉ là dòng nước nhỏ, nhưng đến mùa lũ, dòng sông này trở nên hung dữ. Và cũng chính những dòng lũ mùa mưa cuốn phăng cây trồng của người dân 2 bên bờ.

Tháng 7, mùa mưa lũ đã bắt đầu trên khắp Tây Nguyên. Dọc đường Hồ Chí Minh từ huyện Đăk Glei về Đăk Tô, chúng tôi chứng kiến bờ sông Pô Cô có nhiều điểm sạt lở nặng nề, lòng sông ngày càng rộng thêm, uy hiếp sát nền đường Hồ Chí Minh.

Đơn cử như tại đoạn sông qua thị trấn Đăk Glei (huyện Đăk Glei), dòng nước chảy xiết khiến đất sản xuất 2 bên bờ tiếp tục bị xói lở. Nhiều diện tích mì trồng dọc sông bị con sông “nuốt”. Nhiều vạt đất, khu rẫy sản xuất của người dân đổ ập xuống lòng sông.

Hướng cánh tay về phía bờ sông, anh Nguyễn Hồ Chí Tín (thôn Long Nang, thị trấn Đăk Glei, huyện Đắk Glei) chỉ căn nhà mấp mé mép nước.

Dòng Pô Kô làm sụp một thửa đất trồng cây nông nghiệp của gia đình anh. Những năm qua, con sông đã thổi bay phần đất ở phía sau, khiến nhà bị sạt lở. Khu đất rẫy trồng cây nông nghiệp cách nhà anh khoảng 100m cũng bị sông “nuốt” mất một phần lớn.

Anh Tín cũng cho biết đã vay mượn 500 triệu đồng để làm kè, xây phần nền sau nhà chống chọi với sông Pô Kô. Nếu tình trạng sạt lở tiếp, thửa đất nông nghiệp trên của gia đình anh sau vài mùa mưa nữa sẽ không còn.

Rời nhà anh Tín, chúng tôi tìm đến điểm trường Mầm non - Tiểu học thôn Đăk Poi và nhiều nhà dân nằm sát mép sông.

Tại đậy cũng đang trong tình cảnh chực chờ sông “nuốt” đất. Tình trạng sạt lở đã tiến gần sát mép điểm trường và cũng chỉ cách nhà người dân vài mét.

Còn tại đoạn sông qua thôn Đăk Túc, xã Đăk Kroong (huyện Đăk Glei) dòng sông làm sạt lở khoảng 100m taluy âm của đường Hồ Chí Minh.

Sông còn ăn dần vào phần hộ lan đường, làm phần kè mái ốp tauy bị sạt nghiêm trọng.

Tình trạng càng nghiêm trọng khi những ngày vừa qua trên địa bàn xảy ra những trận mưa lớn, lũ kéo về tiếp tục làm xói lở bờ sông, ăn sâu vào hành lang đường bộ đường Hồ Chí Minh.

Ông A Gô, Trưởng thôn Đăk Túc thông tin, thôn có nhiều hộ sản xuất dọc bờ sông Pô Kô. Năm nào cũng thế, cứ đến mùa mưa bão, bà con trong thôn đều nơm nớp sợ sông cuốn đất sản xuất.

"Mỗi năm đất sản xuất, hoa màu của bà con lại bị dòng sông cuốn trôi một ít. Năm ngoái đất bị sạt lở nhiều nhất, làm mất khoảng 3ha đất sản xuất của 32 hộ. Trong thôn hiện có 6 nhà sống sát bờ sông, về lâu dài có nguy cơ bị sạt lở. Vì vậy, bà con mong muốn xây kè, nạo vét dòng để chuyển dòng chảy ra xa khu vực đất canh tác, hống sạt lở", ông A Gô nói.

Trao đổi với Báo Giao thông, ông A Thông, Phó chủ tịch UBND xã Đăk Kroong (Đăk Glei, Kon Tum) cho hay, đoạn sông chảy qua địa bàn xã còn đang gây xói lở ở đường Hồ Chí Minh.

Tương tự, tại huyện Đăk Tô, sông Pô Kô đã và đang gây sạt lở nhiều diện tích đất canh tác ở các xã Pô Kô, Tân Cảnh, Diên Bình…

Ông A Thăm, Chủ tịch UBND xã Pô Kô (huyện Đăk Tô) cho biết, đoạn sông Pô kô chảy qua 5 thôn với chiều dài khoảng 10km.

"Tình trạng sạt lở bờ sông diễn ra nhiều năm nay và con sông ăn dần vào đất sản xuất của bà con. Có hộ bị sạt lở đến nỗi bà con không thể canh tác được.

Xã có 830 hộ dân thì có khoảng 30% hộ có đất đai, cây trồng bị ảnh hưởng do sạt lở bờ sông. Hiện địa phương không thể làm kè để bảo vệ đất sản xuất vì tiền đầu tư quá nhiều. Vì vậy, bà con luôn cảm thấy bất an vào mùa mưa…"

Đã có giải pháp xử lý

Theo bà Đinh Thị Y Ngọc, Trưởng phòng Nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện Đăk Glei, khoảng 5 năm trở lại đây, dòng chảy sông thay đổi, gây ảnh hưởng đến đời sống của các hộ dân.

Để đảm bảo an toàn, huyện này đã di dời được khoảng 244 hộ dân của các xã Đăk Pek, Đăk Kroong, Đăk Man và thị trấn Đăk Glei sống gần khu vực sông đến nơi ở mới an toàn. Hiện nay, dọc sông Pô Kô qua huyện còn hơn 65 hộ khác có nguy cơ bị ảnh hưởng.

Cũng theo bà Ngọc, chiều dài sông Pô Kô qua huyện Đăk Glei là 32km nhưng mới có 1,9km được lè. Trước mắt, cần ưu tiên đầu tư khoảng 5km kè phía Tây sông Pô Kô từ Trung tâm chính trị huyện đến cuối thị trấn Đăk Glei để đảm bảo sự an toàn.

Trong khi đó, ông Lê Phan Duy, Phó giám đốc Khu đường bộ III cho biết: "Mặt đất tự nhiên tại chân ta luy âm là cát pha, dưới lòng sông là lớp sỏi sạn. Dòng chảy xiết và có xu hướng đâm vào mái ta luy âm nền đường gây sạt lở chân ta luy âm kéo theo sạt lở mái ta luy nền đường. Chúng tôi đã chỉ đạo đơn vị thi công cắm biển cảnh báo sạt lở ở các vị trí".

Ông Duy cũng cho biết, đã có công văn gửi Cục đường bộ VN nêu giải pháp xử lý sạt lở để bảo vệ đường Hồ Chí Minh.

Cụ thể: Đối với đoạn tuyến từ Km 1456+693 - Km 1456+789 và đoạn từ Km 1456+789 - Km 1456+850 dù sạt lở nhưng chưa ảnh hưởng trực tiếp đến nền đường đang khai thác nên tiếp tục theo dõi diễn biến hư hỏng.

Còn đối với đoạn Km 1456+850 - Km 1456+931 đã bị sạt lở nghiêm trọng và có nguy cơ sạt lở nền đường cao, gây mất ATGT, Khu Quản lý đường bộ III đề xuất giải pháp xây dựng tường chắn bằng bê tông cốt thép tại chân ta luy âm, gia cố mái ta luy âm từ đỉnh tường chắn đến vai đường bằng bê tông lưới thép. Kinh phí khái toán ban đầu trên 9,1 tỷ đồng.

Cảnh báo sạt lở trên đường Hồ Chí Minh đoạn qua Kon Tum