Nguy hiểm xe “hết đát” vẫn công khai rao bán, lưu hành

Hai xe hết niên hạn biển số Hà Nội được mua bán, chuyển vùng hoạt động sang địa phương khác (Ảnh tư liệu)

Khi xe hết đát vẫn có... thị trường

Từ 1/1/2018, theo Cục Đăng kiểm VN, toàn quốc có thêm hơn 24.000 ôtô (xe tải, xe chở người từ 9 chỗ trở lên) hết niên hạn sử dụng theo quy định của Luật GTĐB. Cộng với số xe đã hết niên hạn từ những năm trước, đến nay toàn quốc có tới hơn 170.000 xe đã “hết đát”, đồng nghĩa với việc những xe này không được phép tham gia giao thông, cũng như không được phép mua bán như xe ôtô thông thường.

Tuy nhiên, khảo sát của PV Báo Giao thông, trên thực tế rất nhiều xe hết đát vẫn được mua bán, chuyển nhượng từ địa phương này sang địa phương khác để tiếp tục chở hàng, chở người. Ông T., một chủ xe tại xã Hương Sơn, huyện Mỹ Đức, Hà Nội cho biết, ông và vài người khác trong xã chuyên đi “săn” các xe chở người đã hết đát của cơ quan, đơn vị thanh lý rồi sửa chữa để chở đám cưới, ăn hỏi và tìm mối bán lại để kiếm lời.

Tương tự, ông Hồng V., chủ một doanh nghiệp vận tải tư nhân tại Hà Nội cho biết, cách đây vài năm đã môi giới, bán được hai xe 16 chỗ BKS 30N-161..., 29L- 814... đã hết niên hạn từ năm 2016 cho một người ở Quảng Ninh để hoạt động tại một đảo. “Khi bán, các xe vẫn còn nguyên giấy tờ đăng ký, đăng kiểm và BKS để người mua kiểm chứng. Thông thường, người có xe muốn đẩy xe đi trước khi hết niên hạn một vài tháng để được giá”, ông V. kể.

Theo tìm hiểu của PV, việc mua bán xe hết niên hạn sử dụng để dùng vào mục đích giao thông không chỉ diễn ra tự phát mà thậm chí còn hình thành các “chợ” mua bán công khai. Ngoài các điểm mua bán ô tô cũ, một số trang mạng chuyên về mua, bán xe ô tô cũng đăng tải rao bán những xe đã “hết đát” với giá bèo kèm theo giấy đăng ký, biển số. Các xe như Mazda 16 chỗ sản xuất năm 1997, xe Toyota Hia 16 chỗ, sản xuất năm 1992 và “giấy tờ đầy đủ” được rao bán giá 25 triệu đồng; xe tải Hyundai, Kamaz, Zin, Mitsubishi... giá cũng chỉ hơn 20 triệu đồng/chiếc.

Anh Q. số điện thoại 0912.632..., người rao bán xe trên một trang mạng cho biết, bãi xe của anh ở huyện Yên Lạc, Vĩnh Phúc và đang có hàng chục xe hết đăng kiểm nhưng còn nguyên biển số, đăng ký xe. “Mua xe này về chạy ở vùng xa xa là tốt nhất, không lo bị bắt. Chúng tôi cũng mới bán mấy xe Hyundai 12 chỗ đời 1996 biển số Vĩnh Phúc, nhưng giá gần 40 triệu đồng cơ”, anh này cho biết.

Trong khi đó, một số trang mua, bán xe ôtô đã “hết đời” khác cũng đăng hình ảnh các xe cho thấy sau khi xe đã được chuyển nhượng vẫn gắn biển số trên xe.

“Biến mất” trước kỳ đăng kiểm cuối

Ông Ngô Hồng Hệ, Trưởng phòng Kiểm định xe cơ giới, Cục Đăng kiểm VN cho biết, theo quy định, các chủ phương tiện hết niên hạn sử dụng phải nộp lại biển số, giấy chứng nhận đăng ký cho cơ quan quản lý đăng ký. Các bên chỉ được mua bán “xác xe” như một tài sản bình thường, chứ không được chuyển nhượng cả giấy tờ, biển số phương tiện.

Tuy nhiên, thực tế việc giao dịch công khai xe “hết đát” càng khiến loại xe này dễ dàng chuyển vùng và tiếp tục hoạt động tại các vùng sâu, vùng xa. Theo Cục Đăng kiểm VN, từ năm 2004, Chính phủ đã ban hành nghị định (số 23 và được sửa đổi, bổ sung năm 2009) về niên hạn sử dụng xe, trong đó quy định xe ôtô tải có niên hạn ngoài 25 năm, xe chở người từ 9 chỗ trở lên ngoài 20 năm (tính từ năm sản xuất) là hết thời hạn sử dụng và bị cấm tham gia giao thông. Cùng đó, các quy định để ngăn xe hết niên hạn tham gia giao thông cũng đã khá đầy đủ, như không cấp chứng nhận kiểm định, thu hồi biển số, đăng ký xe, xử phạt các trường hợp xe hết niên hạn tham gia giao thông, tuyên truyền khuyến cáo không mua bán phương tiện hết niên hạn vào mục đích giao thông...

Đáng ngại hơn, theo lãnh đạo các trung tâm đăng kiểm xe cơ giới, hầu hết các phương tiện đều “biến mất” trước kỳ đăng kiểm cuối cùng, nhưng chủ xe theo giấy đăng ký không chịu bất kỳ trách nhiệm gì.

Ông Nguyễn Đức Toàn, Giám đốc Trung tâm Đăng kiểm 29 - 02V cho biết, hầu hết các xe sắp hết niên hạn sử dụng thường có chu kỳ đăng kiểm cuối cùng là 3 tháng/lần, nhưng đa phần chủ xe đều không đưa xe đi kiểm định lần cuối. Tương tự, theo ông Lâm Minh Phúc, Giám đốc Trung tâm Đăng kiểm 36 - 01S, năm nào cũng thông báo danh sách xe hết niên hạn tại địa phương theo địa chỉ của chủ phương tiện nhưng không nhận được hồi âm, trong khi các cơ quan quản lý tại địa phương cũng không có thông tin về kết quả thu hồi biển số hay phương tiện đã giải bản.

Đề cập vấn đề trên, ông Ngô Hồng Hệ cho biết, theo Thông tư 15 ngày 4/4/2012 của Bộ Công an, căn cứ danh sách xe ô tô hết niên hạn sử dụng, xe không được phép lưu hành theo quy định của pháp luật do cơ quan đăng kiểm cung cấp, cơ quan đăng ký, quản lý xe rà soát, làm thủ tục thu hồi giấy chứng nhận đăng ký xe, biển số xe đã hết niên hạn sử dụng. Trường hợp chủ phương tiện không tự giác nộp lại biển số, chứng nhận đăng ký sẽ bị lực lượng công an thu hồi. Vì vậy, lực lượng công an có thẩm quyền, trách nhiệm thu hồi biển số, đăng ký xe hết niên hạn sử dụng.

Trong khi đó, tìm hiểu từ Cục CSGT, các trường hợp xe hết niên hạn sử dụng sẽ bị xóa khỏi dữ liệu quản lý đăng ký phương tiện, tuy nhiên hiện chưa có thống kê về việc thu hồi biển số, giấy chứng nhận đăng ký xe được thực hiện theo quy định tại Thông tư 15 của Bộ Công an. Thực tế từ các địa phương, phần lớn các trường hợp biển số xe hết đát được thu hồi qua các đợt cao điểm rà soát, xử lý vi phạm giao thông của lực lượng chức năng hoặc liên ngành địa phương.

Vì sao xe “hết đát” vẫn đưa đón học sinh ở Hà Tĩnh?