Ngồi, nằm trên ô tô buộc phải thắt dây an toàn

Giảm 50% nguy cơ tử vong khi tai nạn

Hiện nay, người đi ô tô 4 chỗ đều phải thắt dây an toàn. Trong khi đó, xe khách, xe giường nằm chở hàng chục người lại không có dây an toàn hoặc chủ xe không hề yêu cầu hành khách sử dụng. Vì thế, khi gặp sự cố va chạm mạnh, hành khách có nguy cơ bị xô ngã, va đập trên xe, thậm chí bị văng ra ngoài xe.

Thực tế, nhiều vụ TNGT người ngồi trên xe ô tô không thắt dây an toàn, hậu quả để lại rất thương tâm. Điển hình như ngày 11/9, trên đường Hồ Chí Minh qua tỉnh Đắk Lắk xảy ra vụ lật xe khách khiến 4 người tử vong, trong đó có người văng ra ngoài, bị xe đè lên.

Theo ông Bùi Huynh Long, nguyên Chánh văn phòng Ủy ban ATGT Quốc gia, thống kê của Tổ chức Y tế thế giới cho thấy, thắt dây an toàn sẽ giảm 50% nguy cơ tử vong đối với người ngồi ghế trước, giảm 45% nguy cơ bị thương nghiêm trọng, giảm 75% nguy cơ tử vong và bị thương ở ghế sau nếu xảy ra tai nạn.

Ngược lại, người ngồi trên xe ô tô không thắt dây an toàn, khi xe lưu thông gặp tai nạn, có nguy cơ bị văng khỏi xe cao gấp 30 lần và hơn 75% trường hợp bị văng khỏi xe có khả năng tử vong.

Phần lớn các quốc gia trên thế giới đều bắt buộc người lái và hành khách phải thắt dây an toàn. Tỷ lệ thắt dây an toàn cũng khác nhau với từng quốc gia, dao động từ 27 - 98%. Đối với hành khách ngồi ghế sau, tỷ lệ thắt dây an toàn dao động rất lớn từ 3 - 98%, với tỷ lệ trung bình dưới 80%.

Tại Việt Nam, tỷ lệ thắt dây an toàn trên xe ô tô con chỉ đạt dưới 20%. Trên xe khách, xe chạy trong đô thị, tỷ lệ này còn thấp hơn.

Chưa hình thành thói quen

Tài xế Đặng Đình Cường (Công ty CP Thương mại - Du lịch và Vận chuyển khách Tình Nghĩa) cho biết, khách quốc tế rất chủ động trong việc thắt dây an toàn, nhưng du khách Việt vẫn chưa có thói quen này, họ lấy lý do "vướng víu, bất tiện, khó cử động".

Không chỉ trên xe khách, ngay cả ô tô cá nhân, việc thắt dây an toàn cũng chỉ mang tính chất đối phó.

Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ có hiệu lực từ ngày 1/1/2025 quy định: Người lái xe và người được chở trên xe ô tô phải thắt dây đai an toàn tại những chỗ có trang bị dây đai an toàn khi tham gia giao thông. Người lái xe, nhân viên phục vụ trên xe ô tô vận chuyển hành khách phải có trách nhiệm hướng dẫn sử dụng trang thiết bị an toàn trên xe.

Theo một chuyên gia giao thông, với quy định này, hành khách vẫn có thể không thắt dây an toàn ở những vị trí không có. Vì thế, cần quy định lái xe và mọi hành khách phải thắt dây an toàn.

Cần đẩy mạnh tuyên truyền

Để quy định trên đi vào cuộc sống, dự thảo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với xe ô tô đang được Bộ GTVT lấy ý kiến có quy định tất cả các ghế/giường nằm trên xe ô tô phải trang bị dây đai an toàn.

Trong đó, ghế lái phải trang bị dây đai an toàn loại 3 điểm trở lên. Các ghế khác phải trang bị dây đai an toàn tối thiểu loại 2 điểm.

Như vậy, khi Quy chuẩn trên được ban hành, cùng với Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ có hiệu lực, đồng nghĩa bắt buộc bất kỳ ai ngồi, nằm trên xe ô tô tham gia giao thông đều phải thắt dây an toàn.

PGS.TS Phạm Việt Cường, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chính sách và Phòng chống chấn thương cho rằng, khi hoàn thiện quy định và được thực thi nghiêm túc, chắc chắn sẽ tránh được nhiều trường hợp bị thương tích nặng hoặc tử vong đáng tiếc sau va chạm, tai nạn.

Theo GS.TS Từ Sỹ Sùa, giảng viên cao cấp Trường Đại học GTVT Hà Nội, để quy định thắt dây an toàn đi vào đời sống, không chỉ quy định với ô tô mới tại Quy chuẩn, mà còn cần có quy định và lộ trình để các xe cũ chưa trang bị đầy đủ dây an toàn ở các vị trí ghế ngồi, giường nằm cũng phải lắp đặt bổ sung.

Trong khi đó, theo PGS.TS Phạm Việt Cường, muốn người dân hình thành thói quen thắt dây an toàn trên ô tô như đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy, cần có lộ trình để tuyên truyền.

"Với xe kinh doanh vận tải, tuy có quy định lái xe phải nhắc nhở hành khách thắt dây an toàn, tuy nhiên họ rất khó kiểm soát hành khách có tuân thủ hay không. Do đó, việc thắt dây phụ thuộc vào ý thức của từng người, cần đẩy mạnh tuyên truyền với nhiều hình thức trực tiếp, gián tiếp và đặc biệt qua hình ảnh về những vụ TNGT. Đây là một quá trình dài hơi nhưng cần phải thực hiện", ông Cường nói.