Bất an xích lô điện tự chế chở khách du lịch

Nhiều rủi ro mất an toàn

Những ngày giữa tháng 10, có mặt tại thành phố biển Nha Trang (Khánh Hòa), PV ghi nhận hàng chục chiếc xích lô điện tự chế hoạt động, dừng đỗ la liệt dưới lòng đường mời chào du khách. Hầu hết những xe này đã được đăng ký biển số nhưng lái xe không mặc đồng phục.

Lái xe xích lô BKS NT 789-A cho biết, giá một chiếc xích lô điện khoảng 25 - 30 triệu đồng. Từ chiếc xích lô nguyên bản phải dùng sức đạp, được lắp thêm động cơ, tay ga, tay phanh và còi của xe máy điện mà thành xích lô điện.

"Chỉ cần vặn ga là xích lô chạy, không cần đạp, giải phóng sức lao động, nhàn lắm", người này nói và cho biết, xe đi nhanh hơn nên dạo quanh TP Nha Trang chỉ khoảng 20 - 30 phút và giá cả chuyến là 150 nghìn đồng.

Theo thống kê của Liên đoàn Lao động TP Nha Trang, có khoảng 300 xe xích lô (gồm hơn 150 chiếc xích lô đạp, số còn lại là xích lô cải tiến động cơ điện) hoạt động trên địa bàn, thời gian chở khách chủ yếu từ 16h hàng ngày.

Tuy nhiên, với các xe tự chế động cơ điện có thể đi với tốc độ 40 - 50km/h nên đôi khi còn phóng nhanh, vượt đèn đỏ để kịp theo đoàn khiến nhiều du khách hú vía.

Tại Thừa Thiên - Huế, thống kê đến tháng 4/2023, trên địa bàn TP Huế có 162 xe xích lô điện đưa vào tham gia giao thông. Cơ quan quản lý tại đây cũng đang đau đầu trong quản lý loại phương tiện này.

Bởi theo Quyết định 01/2022 của UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế quy định về quản lý và sử dụng xe thô sơ, xe gắn máy, xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh và các loại xe tương tự vận chuyển hành khách, hàng hóa trên địa bàn tỉnh có nội dung cấm các phương tiện thay đổi hệ thống truyền lực, truyền động của xe thô sơ hai, ba bánh.

Song nhiều chủ xe cho rằng, việc lắp động cơ điện là một cải tiến giúp giải phóng sức lao động, giảm vất vả cho người hành nghề xích lô, nhất là với những người đã lớn tuổi. Nhiều du khách dù rất muốn ngồi xích lô tham quan thành phố song ái ngại khi để một người lớn tuổi phải còng lưng đạp chở đi.

Lãnh đạo Phòng Chất lượng xe cơ giới, Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết, theo Luật Giao thông đường bộ, xích lô được xếp vào loại xe thô sơ nên không cần phải kiểm định chứng nhận chất lượng trước khi đưa vào sử dụng. Nhưng nếu lắp thêm hệ truyền động điện thì phải xếp vào loại xe cơ giới

Tuy vậy, đến nay vẫn chưa có định danh cho loại phương tiện này, cũng không thể xếp vào loại xe gắn máy ba bánh chạy điện do chưa thỏa mãn các tiêu chuẩn kỹ thuật. Vì vậy, đến nay chưa có quy định để quản lý.

Sớm đưa vào quản lý

TS Khương Kim Tạo, nguyên Phó chánh Văn phòng Ủy ban ATGT Quốc gia cho biết, xe xích lô dùng sức người đạp là xe thô sơ nhưng khi gắn động cơ điện thì là xe cơ giới. Chiếu theo công suất động cơ, dưới 4kW thì coi là xe gắn máy, trên 4kW là xe mô tô điện và cần nghiên cứu để tiến tới quy định quản lý kỹ thuật phương tiện, quản lý hoạt động như xe gắn máy, xe mô tô.

"Về nguyên tắc, trừ xe mô tô ba bánh cho người khuyết tật, các phương tiện đã gắn động cơ đều phải kiểm tra chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường, phải được chứng nhận mới đưa vào sử dụng", ông Tạo nhấn mạnh.

Lãnh đạo Phòng Quản lý chất lượng xe cơ giới cho hay, tại dự thảo Luật Đường bộ đang lấy ý kiến đã đề xuất quy định xe đạp điện là xe thô sơ. Đây là loại xe đạp có trợ lực từ động cơ, khối lượng bản thân không quá 25kg, khống chế tốc độ tối đa chỉ 25km/h, nếu vượt quá tốc độ này, nguồn động lực từ động cơ sẽ bị ngắt. Đối với xe đạp sử dụng động cơ điện, công suất lớn nhất của động cơ không lớn hơn 250W.

Khi xếp vào loại xe thô sơ sẽ không phải chứng nhận an toàn kỹ thuật, còn tất cả các phương tiện khác có động cơ, có tay ga đều là xe cơ giới, phải được chứng nhận chất lượng trước khi đưa vào sử dụng. Quy định này tương đồng với các nước châu Âu.

Hiện nay, Nghị quyết 05/2008 của Chính phủ đã quy định không cấp phép mới cho lưu hành xe ba bánh, đối với các xe đang hoạt động thì cấm lưu hành, ngoại trừ xe xích lô du lịch.

Do đó, nếu nghiên cứu, xem xét quy định xe xích lô du lịch được phép lắp bộ trợ lực điện (không có tay ga) để hỗ trợ đạp xe nhẹ nhàng, đỡ tốn sức cho các bác tài song vẫn là xe thô sơ, được khống chế tốc độ tối đa, để không cần phải chứng nhận an toàn, giảm gánh nặng cho người dân.

Đồng quan điểm, một chuyên gia giao thông cho rằng, cần xây dựng, ban hành một số quy định cụ thể để quản lý phương tiện này, buộc các bác tài phải tuân thủ nếu muốn hoạt động. Song song với đó, yêu cầu các cơ sở chế tạo, sản xuất khi lắp động cơ điện cho xe xích lô phải điều chỉnh, khống chế tốc độ để giảm thiểu nguy cơ rủi ro về ATGT.